Κορονοϊός και επιχειρήσεις: Ερωτήσεις και απαντήσεις για τη λειτουργία τους και τις εργασιακές τους σχέσεις

— Ποιοι έχουν δικαίωμα να λάβουν την αποζημίωση ειδικού σκοπού;

Όλοι οι εργαζόμενοι, οι οποίοι έχουν εργασιακή σχέση με εταιρείες των οποίων οι ΚΑΔ έχουν ενταχθεί στα μέτρα στήριξης ή με απόφαση του κράτους έχει ανασταλεί η λειτουργία τους. Στο μέτρο αυτό εντάσσονται και οι εργαζόμενοι οι οποίοι αποχώρησαν οικειοθελώς ή τους καταγγέλθηκε η σύμβαση από 01/03/2020 έως 20/3/2020. Οι επιχειρήσεις θα πρέπει να προσέξουν ώστε να εντάξουν στη δήλωση του Π.Σ. « ΕΡΓΑΝΗ» και αυτές τις περιπτώσεις, παρότι οι εργαζόμενοι αυτοί δε βρίσκονται στις τρέχουσες καταστάσεις των εργοδοτών. Εάν έχουν προσληφθεί σε άλλο εργοδότη, εξυπακούεται ότι παύει η οποιαδήποτε υποχρέωση.

— Ποιοι δεν έχουν δικαίωμα να λάβουν την αποζημίωση ειδικού σκοπού;

Οι εργαζόμενοι, οι οποίοι τελούν σε κανονική άδεια, άδεια ασθενείας, ειδικού σκοπού, άδεια άνευ αποδοχών ή άδεια κυοφορίας-λοχίας, καθώς και 6μηνο ΟΑΕΔ, όπως και αυτοί που έχουν ορισθεί από τους εργοδότες ως προσωπικό ασφαλείας. Επειδή οι γνωστοποιήσεις περί αδειών δεν ενημερώνουν μηνιαία το Π.Σ. «ΕΡΓΑΝΗ», πάρα μόνο σε ετήσια βάσει, προτείνεται να ανακληθεί οποιοσδήποτε τύπος αδείας, εκτός της άδειας ασθενείας ή άδεια κυοφορίας-λοχίας, καθώς και 6μηνο ΟΑΕΔ.

— Τι προβλέπεται για τις συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου;

Εντάσσονται στα μέτρα στήριξης, δεδομένου ότι όσοι ενταχθούν θα γίνει ανάκληση εργασιακής σχέσης με τον Εργοδότη. Δεν έχει διευκρινιστεί τι θα γίνει με τις περιπτώσεις συμβάσεων εργασίας ορισμένου χρόνου που ήδη έχουν λήξει πριν την δημοσίευση του Π.Ν.Π. Αναμένεται νομοθετική ρύθμιση με κοινή υπουργική απόφαση.

— Υπάρχει διαφοροποίηση στην αποζημίωση ειδικού σκοπού, εάν η εργασιακή σχέση είναι πλήρους απασχόλησης, μερικής ή εκ περιτροπής;

Όλοι θα λάβουν 800€ ανεξαρτήτως ονομαστικού μισθού (μεγαλύτερου ή μικρότερου), ημερών και ωρών εργασίας. Δηλαδή το ίδιο ποσό θα λάβει ο μισθωτός πλήρους απασχόλησης, ο μισθωτός που βρίσκεται σε εκ περιτροπής εργασία, ο μισθωτός με το καθεστώς μερικής απασχόλησης.

— Τι σημαίνει αναστολή εργασιακής σχέσης και πως αντιμετωπίζεται από την επιχείρηση;

Οι μισθωτοί που εντάσσονται στο μέτρο δεν θα πρέπει να εργάζονται για το διάστημα που θα λάβουν την αποζημίωση ειδικού σκοπού, και ο εργοδότης δεν έχει δικαίωμα να τους αναθέσει καθήκοντα εργασίας για το διάστημα 20/03 – 30/04/2020. Η αναστολή των συμβάσεων εργασίας μπορεί να εφαρμοστεί μέχρι (1) ένα μήνα, από τις 20/03/2020 και μετά, με δυνατότητα παράτασης κοινής υπουργικής απόφασης. Όσοι εργοδότες κάνουν χρήση του μέτρου αναστολής εργασιακής σχέσης απαγορεύεται ρητά να προβούν σε καταγγελία συμβάσεων εργασίας για το σύνολο του προσωπικού τους και σε περίπτωση πραγματοποίηση τους αυτές θεωρούνται άκυρες.

— Τι προβλέπεται για την αποζημίωση ειδικού σκοπού;

Η αποζημίωση ειδικού σκοπού είναι ακατάσχετη, αφορολόγητη και δεν συμψηφίζεται με οποιαδήποτε ποσό. Για τη λήψη της αποζημίωσης ειδικού σκοπού από τους εργαζόμενους ο εργοδότης υποχρεούται να υποβάλλει υπεύθυνη δήλωση στο Π.Σ. «ΕΡΓΑΝΗ», με την οποία δηλώνει τους εργαζόμενους των οποίων οι συμβάσεις τελούν σε αναστολή. Σε περίπτωση που δεν υποβληθεί η υπεύθυνη δήλωση, αποκλείονται από την υπαγωγή τους στα μέτρα αναστολής οφειλών δόσεων, ρυθμίσεων, διευκολύνσεων τμηματικής καταβολής βεβαιωμένων οφειλών στο Ελληνικό Δημόσιο. Μετά την ανωτέρω γνωστοποίηση οι δικαιούχοι εργαζόμενοι, για να λάβουν την αποζημίωση ειδικού σκοπού, υποβάλλουν υπεύθυνη δήλωση αποδοχής σε ειδική ηλεκτρονική πλατφόρμα. Με κοινή υπουργική απόφαση θα καθορισθούν όλες οι απαραίτητες λεπτομέρειες για την εφαρμογή του παραπάνω μέτρου.

— Ο εργοδότης έχει υποχρέωση να καταβάλλει τη διαφορά από την αποζημίωση ειδικού σκοπού των 800€ μέχρι τον ονομαστικό του μισθό;

Οι επιχειρήσεις που εντάσσονται στα μέτρα στήριξης ή έχουν κλείσει με κρατική εντολή, δεν έχουν υποχρέωση να καταβάλλουν κάποια διαφορά μεταξύ της αποζημίωσης ειδικού σκοπού που θα λάβουν οι εργαζόμενοι και του ονομαστικού τους μισθού, χωρίς να αποκλείεται το γεγονός να γίνει οικειοθελώς καταβολή από τον εργοδότη.

Προσοχή: Εφόσον ο εργαζόμενος είναι σε αναστολή εργασιακής σχέσης για το διάστημα μέχρι 30/4/2020, η τυχόν επιπλέον καταβολή έστω μέχρι τον ονομαστικό του μισθό δεν σημαίνει ότι αυτός ο εργαζόμενος έχει υποχρέωση εργασίας είτε με τηλεργασία είτε με οποιαδήποτε άλλο τρόπο. Η επιπλέον καταβαλλόμενη διαφορά είναι οικειοθελής παροχή από τον εργοδότη για λόγους εργασιακής ειρήνης. Άλλωστε το τυχόν επιπλέον ποσό δεν θα είναι ασφαλιστέο και θα έχει την έννοια του φιλοδωρήματος. 

— Τι σημαίνει λειτουργία των επιχειρήσεων με προσωπικό ασφαλούς λειτουργίας;

Οι εργοδότες όλων των επιχειρήσεων έχουν το δικαίωμα μονομερώς να ορίσουν προσωπικό ασφαλούς λειτουργίας ως εξής :

α) Κάθε εργαζόμενος μπορεί να απασχολείται κατ’ ελάχιστο δύο (2) εβδομάδες με περίοδο αναφοράς τον μήνα, συνεχόμενα ή διακεκομμένα,

β) Ο ανωτέρω τρόπος οργάνωσης της εργασίας γίνεται ανά εβδομάδα και εντάσσεται σε αυτόν τουλάχιστον το 50% του προσωπικού της επιχείρησης,

γ) Ο Εργοδότης που θα εφαρμόσει αυτόν τον τρόπο οργάνωσης της εργασίας υποχρεούται να διατηρήσει τον ίδιο αριθμό εργαζομένων που απασχολούνταν κατά την έναρξη εφαρμογής του.

Στο τέλος κάθε μήνα o εργοδότης υποχρεούται να δηλώνει την εφαρμογή του ανωτέρω τρόπου εργασίας σε ειδικό έντυπο στο Πληροφοριακό Σύστημα «ΕΡΓΑΝΗ» του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων. Το μέτρο αυτό μπορεί να εφαρμοστεί για 6 μήνες ως ανώτερο διάστημα. Από το σκοπό της διάταξης συνάγεται ότι το χρονικό διάστημα που οι εργαζόμενοι δεν θα εργάζονται δεν θα καταβάλλονται αποδοχές και δεν θα βεβαιώνονται ασφαλιστικές εισφορές. Άρα το παραπάνω μέτρο αποτελεί μέτρο στήριξης για όλες τις επιχειρήσεις και όχι μόνο τις πληγείσες ή αυτές που έκλεισαν με κρατική εντολή. Οι εργοδότες έχουν το δικαίωμα μονομερούς απόφασης για εκ περιτροπής εργασία, με αποτέλεσμα μείωση λειτουργικού κόστους. Αυτό μπορεί να εφαρμοστεί και στις περιπτώσεις που κάποια επιχείρηση εντάσσει σε αναστολή έναν αριθμό εργαζομένων, εφόσον είναι στις πληγείσες ή στις επιχειρήσεις που έκλεισαν με κρατική εντολή, και για τους υπόλοιπους που δεν έχουν ενταχθεί μπορεί να εφαρμόσει το μέτρο. 

— Τι ισχύει με τις απολύσεις;

Οι εταιρίες – εργοδότες που τελούν σε αναστολή της επιχειρηματικής τους δραστηριότητας κατόπιν εντολής δημόσιας αρχής και για όσο χρονικό διάστημα διαρκούν τα μέτρα, υποχρεούνται να μην προβούν σε μειώσεις προσωπικού με καταγγελία συμβάσεων εργασίας. Σε περίπτωση που πραγματοποιήσουν κάτι τέτοιο οι απολύσεις είναι άκυρες. Επίσης, αναφέρεται στο άρθρο 11 γ της Π.Ν.Π. 20/3 ότι ο εργοδότης υποχρεούται μετά τη λήξη του χρόνου της αναστολής των συμβάσεων εργασίας να διατηρήσει τον ίδιο αριθμό θέσεων εργασίας για χρονικό διάστημα ίδιο με αυτό της αναστολής. Ωστόσο, εάν ο επιχειρηματίας – εργοδότης αποφασίσει να μην ενταχθεί στα μέτρα στήριξης και καταβάλει μισθούς και εισφορές σύμφωνα με το εργατικό και ασφαλιστικό δίκαιο, δεν προκύπτει νομοθετικά κάποιος περιορισμός. Ως ημερομηνία έναρξης του μέτρου ορίζεται η 18η Μαρτίου 2020.

— Πως εντάσσεται μια επιχείρηση στα μέτρα;

Μια πληττόμενη επιχείρηση ή μια επιχείρηση που έκλεισε με κρατική εντολή, εντάσσεται στα μέτρα στήριξης εφόσον καταρχάς έχει προσωπικό. Όπως αναφέρθηκε, θα υποβληθεί υπεύθυνη δήλωση εργοδότη μέσω του Π.Σ. « ΕΡΓΑΝΗ» για την ένταξη στα μέτρα. Οι επιχειρήσεις εντάσσονται, εάν δηλωθεί έστω και ένας εργαζόμενος στην πλατφόρμα του Π.Σ.«Εργάνη». Η επιλογή ένταξης των υπαλλήλων ή εργατών μιας εταιρείας στο μηχανισμό στήριξης είναι μονομερές δικαίωμα εργοδότη. Δεν έχει τακτοποιηθεί το θέμα στις περιπτώσεις που υπάρχει νομική οντότητα (ΑΕ, ΙΚΕ , ΕΠΕ , Ο.Ε. , Ε.Ε), χωρίς προσωπικό. Οι εταιρείες αυτές επειδή δεν έχουν πρόσβαση στο Π.Σ. « ΕΡΓΑΝΗ», δεν μπορούν να υποβάλλουν υπεύθυνη δήλωση για ένταξη στα μέτρα στήριξης. Αναμένεται νομοθετική ρύθμιση.

— ΚΑΔ και μέτρα στήριξης: Ποιες επιχειρήσεις εντάσσονται;

Διευκρινίζονται τα εξής, σχετικά με τις επιχειρήσεις που εντάσσονται στα μέτρα στήριξης. Υπάρχουν δυο κατηγορίες επιχειρήσεων :

α) Αυτές που έχουν κλείσει με κρατική εντολή Δ1α/ΓΠ.οικ. 18149/13-03-2020, Αριθμ. Δ1α/ΓΠ.οικ. 15954 /08-03-2020 όπως σχολεία, μουσεία, χώροι εστίασης, καφετέριες, κλπ ( Αναστολή λειτουργίας επιχειρήσεων ) Οι εταιρείες αυτές μπορούν να λειτουργούν με τηλεφωνικές παραγγελίες και e-shop, και προφανώς να εκτελούν αντίστοιχες παραδόσεις.

β) Αυτές που έχουν ενταχθεί στα μέτρα στήριξης ως κλάδοι επιχειρήσεων που πλήττονται λόγω μείωσης τζίρου. Οι εταιρείες αυτές μπορούν να λειτουργούν με οποιοδήποτε τρόπο, γι’ αυτό και έχουν δικαίωμα να επιλέξουν ποιους εργαζόμενους θα εντάξουν σε αναστολή. Η λίστα των ΚΑΔ όπως έχουν δημοσιευθεί στο παράρτημα 1 είναι δυναμική και αλλάζει συνεχώς ανάλογα με τις ανάγκες. Θα ενημερώνουμε σχετικά.

— Τι προβλέπεται για την καταβολή του 60% των μισθωμάτων κύριας κατοικίας για Εργοδότες και Μισθωτούς;

Οι επιχειρήσεις με αναστολή λειτουργίας από το κράτος που υποβάλλουν υπεύθυνη δήλωση στο Π.Σ. « ΕΡΓΑΝΗ», καθώς και οι εργαζόμενοι που θα συμπεριληφθούν στη δήλωση και θα κάνουν αποδοχή, δικαιούνται έκπτωση καταβολής στο ενοίκιο κατά ποσοστό 40%. Το χαρτόσημο ή ο ΦΠΑ επί των μισθωμάτων επαναϋπολογίζεται επί του μειωμένου ποσού.

Εξυπακούεται ότι όσεςεπιχειρήσεις δεν ενταχθούν στα μετρά στήριξης και όσοι εργαζόμενοι δεν αποδεχθούν την ένταξη τους, δε θα δικαιούνται την έκπτωση του ενοικίου. Για την εφαρμογή του προηγούμενου εδαφίου απαιτείται ο εργαζόμενος να συνδεόταν με σχέση εργασίας με την επιχείρηση κατά το χρόνο έναρξης εφαρμογής των ειδικών και έκτακτων μέτρων περί αναστολής ή προσωρινής απαγόρευσης λειτουργίας για προληπτικούς ή κατασταλτικούς λόγους που σχετίζονται με τον κορονοϊό COVID-19. Αναμένεται διευκρίνηση, διότι στο έντυπο που δημοσιεύθηκε για την επιδότηση ενοικίου φαίνεται να μην εντάσσονται όλες οι πληττόμενες επιχειρήσεις, αλλά μόνο αυτές που έχουν κλείσει με κρατική εντολή. Αυτό θα συμπαρασύρει αντίστοιχα και τους εργαζομένους τους. Θα ενημερωθείτε με διακριτό ενημερωτικό σημείωμα για το θέμα.

— Θα υπάρξει επιτάχυνση επιστροφών φόρου εισοδήματος και φόρου προστιθέμενης αξίας;

Σε εκκρεμείς, κατά την έναρξη ισχύος της παρούσας, υποθέσεις ελέγχου επιστροφής φόρου εισοδήματος νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων ή φόρου προστιθέμενης αξίας φυσικών προσώπων ή νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων, εφόσον το συνολικώς αιτηθέν ποσό των εκκρεμών αιτήσεων ανέρχεται μέχρι του ύψους των τριάντα χιλιάδων (30.000) ευρώ, ανά φορολογία και ανά δικαιούχο, η επιστροφή διενεργείται άμεσα, με την επιφύλαξη των περί παραγραφής διατάξεων. Ως εκκρεμείς νοούνται οι υποθέσεις ελέγχου για τις οποίες δεν έχει εκδοθεί πράξη προσωρινού διορθωτικού προσδιορισμού φόρου. Για τις επιστροφές του παρόντος δύναται να διενεργείται έλεγχος σε δείγμα που επιλέγεται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 26 του ν. 4174/2013 (Α’170).

— Τι εκταμιεύεται προς τις τράπεζες και τα funds σε περίπτωση δανεισμού από τα πληγέντα νομικά πρόσωπα;

Οι Ελληνικές Τράπεζες, μέλη της ΕΕΤ ανακοίνωσαν ως άμεση πρωτοβουλία και λαμβάνοντας υπόψη την ευελιξία που παρέχουν οι εποπτικές αρχές υπό τις παρούσες ακραίες συνθήκες, μέτρα στήριξης των επιχειρήσεων τα οποία περιλαμβάνουν αναστολή καταβολής των δόσεων κεφαλαίου (χρεολύσια) που οφείλονται από σήμερα μέχρι, τουλάχιστον, την 30η/9/2020. Η διευκόλυνση αφορά νομικά πρόσωπα που ανήκουν σε κλάδους, οι οποίοι πλήττονται άμεσα από την παρούσα κρίση. Συγκεκριμένα, οι παραπάνω δανειολήπτες δύνανται να αιτηθούν τη μεταγενέστερη καταβολή χρεολυσίων, με παράταση της διάρκειας των πιστώσεων, αρκεί τα δάνειά τους να ήταν ενήμερα την 31η/12/2019. Για το χρονικό διάστημα της παραπάνω αναστολής, οι συμβατικοί τόκοι καταβάλλονται κανονικά.

— Τι εκταμιεύεται προς τις τράπεζες σε περίπτωση δανεισμού από τα πληγέντα φυσικά πρόσωπα;

Οι ελληνικές τράπεζες αποφάσισαν να στηρίξουν, και τα φυσικά πρόσωπα, που αποδεδειγμένα πλήττονται από την κρίση, προσφέροντας τους διευκολύνσεις στην πληρωμή των δόσεων των ενήμερων δανείων τους. Προτεραιότητα θα δοθεί και δίνεται για φυσικά πρόσωπα (εργαζόμενους, ελεύθερους επαγγελματίες και ατομικές επιχειρήσεις) που επλήγησαν άμεσα, λόγω αναστολής λειτουργίας των σχετικών επιχειρήσεων, στο πλαίσιο των ληφθέντων από την κυβέρνηση ήδη μέτρων, και θα λάβουν την ενίσχυση των 800 ευρώ. Για τη συγκεκριμένη ειδικά κατηγορία των άμεσα πληγέντων, οι τράπεζες, κατόπιν επικοινωνίας με τον δανειολήπτη, θα προχωρήσουν σε αναστολή των δόσεων για διάστημα τριών μηνών. Υπογραμμίζουν, ωστόσο, ότι ομάδες πολιτών (φυσικών προσώπων και επιχειρήσεων), που δεν πλήττονται από την κρίση, θα πρέπει να συνεχίσουν κανονικά την εξυπηρέτηση των δανειακών τους υποχρεώσεων.