Από τον Ιούνιο του 2021 εφαρμόζεται στην Ελλάδα ο νόμος 4738/2020, δηλαδή ο πτωχευτικός νόμος. Ο νόμος αυτός μοιράζεται στον εξωδικαστικό μηχανισμό και στην πτώχευση. Ο εξωδικαστικός μηχανισμός αποτελεί μια καθολική ρύθμιση χρεών προς Τράπεζες και Δημόσιο. Υλοποιείται μέσω ειδικής πλατφόρμας που έως τώρα είχε σοβαρές τεχνικές δυσκολίες. Πλέον μετά από μια τηλεφωνική γραμμή τεχνικής υποστήριξης που καθοδηγεί τους συμβούλους, ξεπερνούνται οι δυσκολίες της πλατφόρμας, οριστικοποιούνται αιτήσεις που εκκρεμούν ακόμα και από τον Ιούνιο του 2021 και δειλά, δειλά έχουν αρχίσει να εμφανίζονται οι πρώτες προτάσεις ρύθμισης από το Δημόσιο δηλαδή προτάσεις ρύθμισης από την Εφορία και Ασφαλιστικά Ταμεία.

Στις διμερείς διαπραγματεύσεις πρέπει να γίνει κατανοητό ότι τα δύο μέρη εταιρεία και δανειολήπτης δεν βρίσκονται στην ίδια θέση ισχύος. Η εταιρεία διαχείρισης απαιτήσεων αποφασίζει τη ρύθμιση που θα προτείνει στον οφειλέτη και δεν αλλάζει αυτό είναι το δυσάρεστο. Ότι δηλαδή δεν πρόκειται ουσιαστικά για διαπραγμάτευση, αλλά για τελεσίγραφο προς το δανειολήπτη. Στην πραγματικότητα παρατείνεται το χρέος χρονικά ώστε να δημιουργηθεί μια σχετικά χαμηλή μηνιαία δόση που να μπορεί να αποπληρώνει κάθε μήνα ο δανειολήπτης. Στις ρυθμίσεις βλέπουμε ότι υπάρχουν και διαγραφές, αφού πλέον οι οφειλές που μπορεί να είναι πολλά χρόνια ληξιπρόθεσμες έχουν γίνει δυσθεώρητες. Μπορεί να υπάρξει μερική διαγραφή, αλλά σίγουρα απομένει ένα σοβαρό ποσό προς αποπληρωμή που παρατείνεται για πολλά έτη με εκτοκισμό ασφαλώς και διαμορφώνεται μια βιώσιμη μηνιαία δόση, ανάλογα με τα εισοδήματα και τα έξοδα διαβίωσης του δανειολήπτη.

Τι κερδίζει ο δανειολήπτης στην περίπτωση αυτή; Την προστασία της περιουσίας του, καθώς αποπληρώνοντας μια μηνιαία δόση το δάνειο δεν είναι κόκκινο και δεν κινδυνεύει ο οφειλέτης με μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης. Να σημειωθεί ότι είναι χιλιάδες οι πλειστηριασμοί που εκκρεμούν. Στην πραγματικότητα με μια διμερή ρύθμιση ένας δανειολήπτης δεν λύνει το πρόβλημα, αλλά το παρατείνει, νιώθει ότι κερδίζει χρόνο προστατεύοντας την περιουσία του από μέτρα εκτέλεσης. Το χρέος αυξάνεται λόγω του εκτοκισμού, ενώ σε πολλές περιπτώσεις μετά από 4 ή 5 έτη, μπορεί κάτι να συμβεί που να ανατρέψει την καταβολή των δόσεων και θα γίνει πάλι ληξιπρόθεσμο. Δηλαδή ο οφειλέτης δεν ξεμπλέκει με το πρόβλημα, αλλά το παρατείνει. Όμως υπάρχει το θετικό ότι διατηρεί την ακίνητη περιουσία του αλώβητη και ακέραιη και δεν ανατρέπεται η κατάσταση της περιουσίας τους. Τη λύση αυτή επιλέγουν οι οφειλέτες μεγαλύτερης ηλικίας που δεν επιθυμούν να βρεθούν αντιμέτωποι με καμία ανατροπή της ακίνητης περιουσίας τους, καθώς για τους οφειλέτες αυτούς η ακίνητη περιουσία έχει όχι μόνο οικονομική, αλλά και συναισθηματική αξία και κοινωνικό κύρος.

Μια άλλη λύση που πλέον υπάρχει στην ελληνική νομοθεσία είναι η πτώχευση. Η πτώχευση που κηρύσσεται με δικαστική απόφαση και οδηγεί σε καθολική διαγραφή χρεών με απώλεια όμως κινητής και ακίνητης περιουσίας. Δηλαδή η πτώχευση δεν αποτελεί ρύθμιση χρεών, ή μερική διαγραφή χρεών, αλλά επιφέρει ολική διαγραφή όλων των χρεών σε Τράπεζες, Δημόσιο και ιδιώτες. Με την πτώχευση πραγματικά ξεμπλέκεις από τα χρέη και μέσα σε διάστημα από ένα έως τρία έτη επέρχεται πλήρης απαλλαγή. Η διαδικασία εκκινεί μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας, και «περνάει» στο αρμόδιο δικαστήριο, όπου γίνεται συζήτηση της υπόθεσης και εκδίδεται δικαστική απόφασης και όλα αυτά σε σύντομο χρονικό διάστημα. Γίνεται δημοσίευση στο Ηλεκτρονικό Μητρώο Φερεγγυότητας. Ήδη έχουν αρχίσει να εκδίδονται οι πρώτες αποφάσεις πτωχεύσεων μικρού αντικειμένου από περιφερειακά Ειρηνοδικεία. Οι πιστωτές έχουν δικαίωμα να αντιδράσουν με άσκηση παρεμβάσεων και προσφυγών κατά της απαλλαγής, μόνο όμως αν υπάρχουν συγκεκριμένοι λόγοι που αναφέρονται στο νόμο.

Η πτώχευση συμφέρει οφειλέτες με πολύ υψηλές οφειλές που δεν είναι αδύνατον να αποπληρωθούν. Συμφέρει οφειλέτες που έχουν μπροστά τους πολλά χρόνια εργασιακής και παραγωγικής ζωής. Για παράδειγμα ένας οφειλέτης που έχει κληρονομήσει χρέη 500.000 ευρώ, ή 1.000.000 ευρώ, ή ένας οφειλέτης που δεν πήγε καλά μια προηγούμενη επιχειρηματική δραστηριότητα, δεν θα μπορέσει ποτέ να τα αποπληρώσει και συνεχώς θα αυξάνονται λόγω του εκτοκισμού. Αυτός ο άνθρωπος δεν γίνεται για το υπόλοιπο της ζωής του να έχει τόσα πολλά χρέη. Με την πτώχευση έχει την ευκαιρία να απαλλαγεί από όλες τις οφειλές του και να συνεχίσει τη ζωή του, ή μια νέα επαγγελματική δραστηριότητα χωρίς οφειλές. Η πτώχευση συμφέρει οφειλέτες χωρίς ακίνητη περιουσία, ή με περιουσία χαμηλής αξίας σε σχέση και με τις οφειλές τους. Στην περίπτωση αυτή πραγματικά ξεμπλέκεις από τα χρέη με τη συνέπεια όμως την απώλεια της περιουσίας. Για την ομάδα των ευάλωτων δανειοληπτών επιφυλάσσεται δυνατότητα υποβολής αιτήματος μεταβίβασης ή μίσθωσης της κύριας κατοικίας σε φορέα απόκτησης και επαναμίσθωσης που ακόμα δεν έχει συσταθεί. Θεωρώ όμως ότι με τη βεβαίωση του ευάλωτου δανειολήπτη η κυρία κατοικία ευάλωτων οφειλετών προστατεύεται.