Ρύθμιση Οφειλών έως 240 δόσεις προς Δημόσιο και Ασφαλιστικά ταμεία

Το πρόβλημα

Οι ληξιπρόθεσμες οφειλές προς Δημόσιο και Ασφαλιστικά ταμεία, μετά από δύο χρόνια πανδημίας, έχουν αποδειχθεί να είναι πραγματικό αγκάθι για χιλιάδες νοικοκυριά, ελεύθερους επαγγελματίες και επιχειρήσεις, που αντιμετωπίζουν καθημερινά τις συνέπειες. Οι συνέπειες του να οφείλει ένας ιδιώτης ή μια επιχείρηση ποικίλουν ανά περίπτωση και κατηγορία οφειλέτη. Ωστόσο, μπορούμε παρακάτω να αναφέρουμε τις πιο συχνές.

Οι συνέπειες

Για έναν επαγγελματία ή μια επιχείρηση, η δέσμευση των τραπεζικών λογαριασμών με τους οποίους πληρώνει και εισπράττει, πέραν του ότι οδηγεί σε απώλεια φήμης στους πελάτες και τους προμηθευτές του, μπορεί να την οδηγήσει σε οικονομική ασφυξία και σε σοβαρά προβλήματα ρευστότητας, με τον κίνδυνο η επιχείρηση να αναγκαστεί να βάλει «λουκέτο».

Μάλιστα, την κατάσχεση των λογαριασμών την μαθαίνει ξαφνικά ο οφειλέτης, όταν επισκέπτεται τη Τράπεζα, καθώς το Δημόσιο και τα Ασφαλιστικά ταμεία, δεν του κοινοποιούν την απόφαση της κατάσχεσης.

Επιβολή Κατάσχεσης σε τραπεζικό λογαριασμό

Στην περίπτωση ληξιπρόθεσμων οφειλών, το Δημόσιο και τα Ασφαλιστικά ταμεία επιβάλουν κατασχέσεις σε τραπεζικούς λογαριασμούς των οφειλετών, δεσμεύοντας το υπόλοιπο τους, για την πληρωμή των ληξιπρόθεσμων οφειλών. Η μόνη εξαίρεση είναι το ακατάσχετο στο ποσό των € 1.250 μηνιαίως (π.χ. μισθούς, συντάξεις και κάθε είδους ασφαλιστικά βοηθήματα).

Αδυναμία Πώλησης ακινήτου

Στη περίπτωση που ένας οφειλέτης, επιθυμεί να πουλήσει το ακίνητο του, δεν θα μπορεί να λάβει φορολογική και ασφαλιστική ενημερότητα. Η μόνη περίπτωση να προχωρήσει στην πώληση του ακινήτου, είναι να συναινέσει ώστε από το αντίτιμο της πώλησης να παρακρατηθεί το σύνολο της οφειλής του, με αποτέλεσμα είτε να μειώνεται κατά πολύ το ποσό που τελικά θα εισπράξει ή να μην εισπράξει τίποτα.

Αδυναμία μεταβίβασης ακινήτου

Κλασική είναι η περίπτωση όπου γονείς επιθυμούν να μεταβιβάσουν εν ζωή την ακίνητη περιουσία τους, στα παιδιά τους. Ομοίως με την περίπτωση της πώλησης και εδώ απαιτείται ο ιδιοκτήτης να διαθέτει φορολογική και ασφαλιστική ενημερότητα.

Συναλλαγές με το Δημόσιο

Είναι γνωστό ότι το Ελληνικό κράτος, εδώ και δεκαετίες, θεωρείται ο μεγαλύτερος πελάτης για πλήθος ελευθέρων επαγγελματιών και οι Επιχειρήσεων του ιδιωτικού τομέα. Ενδεικτικό παράδειγμα είναι οι τεχνικές εταιρίες που αναλαμβάνουν να εκτελέσουν έργα δημοσίου (π.χ. δρόμους, τεχνικά έργα κ.α.) καθώς και οι εταιρίες προμήθειας νοσοκομειακού εξοπλισμού και αναλώσιμων στα Ελληνικά δημόσια νοσοκομεία. Όλοι αυτοί οι ελεύθεροι επαγγελματίες και οι επιχειρήσεις, απαιτείται να διαθέτουν φορολογική και ασφαλιστική ενημερότητα, για να δουλέψουν με το Δημόσιο και κυρίως να πληρωθούν!

Αδυναμία για Σύνταξη

Ένα ακόμη θέμα που απασχολεί χιλιάδες ελεύθερους επαγγελματίες είναι το θέμα της σύνταξης. Για αυτούς που θέλουν να βγουν κάποια στιγμή στη σύνταξη και οφείλουν μεγάλα ποσά (π.χ. άνω των € 20χιλ) θα πρέπει να προνοήσουν και να μπουν σε μία διαδικασία ρύθμισης νωρίτερα, ώστε το χρέος τους να είναι διαχειρίσιμο όταν έρθει η ώρα να κάνουν την αίτηση. Και αυτό γιατί, ο νόμος αναγνωρίζει το δικαίωμα, όταν κάποιος υποβάλει αίτηση για συνταξιοδότηση, και οφείλει στο Ασφαλιστικό του ταμείο έως κάποιο ποσό (δηλαδή € 20χιλ, στο τέως ΟΑΕΕ, € 15χιλ στο τέως ΕΤΕΑΑ και € 6χιλ στο τέως ΟΓΑ) να μπορεί να το εξοφλήσει έως 60 μήνες. Τυχόν υπερβάλλον ποσό όμως, θα πρέπει να το εξοφλήσει εφάπαξ.

Υπάρχει ρεαλιστική λύση σε όλα αυτά;

Είναι δεδομένο, ότι συσσωρευμένες οφειλές ετών, δεν είναι ρεαλιστικό σενάριο να εξοφληθούν σε 12 ή 24 δόσεις, αν και αυτές είναι οι ρυθμίσεις που προσφέρουν απευθείας το Δημόσιο και τα Ασφαλιστικά ταμεία. Ωστόσο, υπάρχει η δυνατότητα μέσω του Εξωδικαστικού Μηχανισμού να ρυθμιστούν οι οφειλές προς το Δημόσιο και τα Ασφαλιστικά ταμεία, έως 240 δόσεις με δυνατότητα διαγραφών.

Τι είναι ο Εξωδικαστικός Μηχανισμός και ποιες οφειλές αφορά;

Είναι μία διαδικασία που προβλέπεται από τον νόμο 4738/2020, της Δεύτερης Ευκαιρίας, όπου μέσω μιας ηλεκτρονικής πλατφόρμας οι ιδιώτες, οι ελεύθεροι επαγγελματίες και οι επιχειρήσεις, μπορούν να ρυθμίσουν το σύνολο των οφειλών τους προς τις Τράπεζες έως 420 δόσεις και προς το Δημόσιο και τα Ασφαλιστικά ταμεία έως 240 δόσεις.

Ποιες είναι οι προϋποθέσεις;

Βασική προϋπόθεση για να αρχίσει η διαδικασία του Εξωδικαστικού Μηχανισμού, είναι ο οφειλέτης να συναινέσει στη άρση του φορολογικού και τραπεζικού απορρήτου. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στη περίπτωση του φυσικού προσώπου, όπου εάν είναι έγγαμος ή έγγαμη, η (ο) σύζυγος θα πρέπει να συμφωνήσει σε άρση και του δικού του φορολογικού και τραπεζικού απορρήτου για να προχωρήσει η διαδικασία. Η μόνη εξαίρεση είναι ο οφειλέτης να βρίσκεται είτε σε διάσταση (πρέπει να υπάρχει σχετική ένδειξη στο μητρώο του, στη ΑΑΔΕ) είτε να είναι διαζευγμένος(η).

Ποιες είναι οι εξαιρέσεις;

  • Όταν οι οφειλές προς το Δημόσιο, Ασφαλιστικά ταμεία και Τράπεζες (ή Διαχειριστές δανείων) δεν υπερβαίνουν το ποσό των 10.000 €.
  • Όταν οι οφειλές προς μία μόνο Τράπεζα (ή Διαχειριστή δανείων), δεν υπερβαίνουν το 90% του συνόλου των οφειλών προς Τράπεζες, Δημόσιο και Ασφαλιστικά ταμεία.
  • Όταν η επιχείρηση (νομικό πρόσωπο) έχει τεθεί σε Λύση ή σε Εκκαθάριση.
  • Όταν ο οφειλέτης έχει προβεί σε διαδικασία (α) επικύρωσης συμφωνίας εξυγίανσης, ή (β) πτώχευσης ή (γ) υπαγωγής στο Νόμο Κατσέλη (ν.3869/2010) ή (δ) τον παλαιό Εξωδικαστικό Μηχανισμό Επιχειρήσεων (ν. 4469/2017), εκτός και αν ο οφειλέτης παραιτηθεί εγκαίρως από τις διαδικασίες αυτές.

Τι λαμβάνεται υπόψη στη διαμόρφωση της ρύθμισης;

Η αίτηση του Εξωδικαστικού Μηχανισμού, λαμβάνει υπόψη πέραν των εισοδημάτων, τα περιουσιακά στοιχεία (κινητά και ακίνητα) και στην περίπτωση φυσικού προσώπου, την οικογενειακή του κατάσταση, το εισόδημα – περιουσιακή κατάσταση συζύγου και εξαρτώμενων μελών.

Πως προκύπτει η δόση που θα εγκριθεί;

Η δόση και η κατά περίπτωση διαγραφή, που θα προκύψει από το υπολογιστικό εργαλείο του νόμου, βασίζεται στα στοιχεία της αίτησης που υποβάλλονται στη ηλεκτρονική πλατφόρμα του νόμου. Ειδικότερα, το υπολογιστικό εργαλείο υπολογίζει την δόση και τον αριθμό των δόσεων (έως 420 δόσεις για οφειλές προς Τράπεζες και έως 240 δόσεις για οφειλές προς Δημόσιο και Ασφαλιστικά ταμεία).

Με την συμμετοχή στον Εξωδικαστικό Μηχανισμό, αναστέλλονται τα μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης;

Με την υποβολή της αίτησης και έως την ολοκλήρωση της διαδικασίας, ο οφειλέτης κερδίζει αναστολή των αναγκαστικών μέτρων σε κινητά ή ακίνητα ιδιοκτησίας του, εκτός από την διενέργεια πλειστηριασμού που έχει προγραμματιστεί εντός 3 μηνών από την ημερομηνία της αίτησης.

Οι πιστωτές είναι υποχρεωμένοι να συμμετάσχουν στη διαδικασία;

Οι Τράπεζες ή οι Εταιρίες διαχείρισης απαιτήσεων, δεν είναι υποχρεωμένες να συμμετάσχουν στη διαδικασία και να προτείνουν στον οφειλέτη ρύθμιση. θα πρέπει να συμφωνήσει η πλειοψηφία, δηλαδή εκείνοι που εκπροσωπούν το 60% των συνολικών απαιτήσεων σε χρηματοδοτικούς φορείς και το 40% εξ αυτών που εξασφαλίζεται με υποθήκη, ή προσημείωση υποθήκης, ή ενέχυρο ή και άλλο ειδικό προνόμιο ειδικού προνομίου. Μάλιστα οι Χρηματοδοτικοί οργανισμοί δεν είναι υποχρεωμένοι να υιοθετήσουν το αποτέλεσμα του Υπολογιστικού εργαλείου του νόμου, αλλά να προβούν στις δικές τους προτάσεις.

Οι Πιστωτές θα πρέπει να ακολουθούν συγκεκριμένους κανόνες για την ρύθμιση που προτείνουν;

Ναι.Στην περίπτωση της ρύθμισης, θα πρέπει να τηρούνται οι ακόλουθοι κανόνες:

  • Η ικανότητα αποπληρωμής.

Όταν δηλαδή ο οφειλέτης πληρώνει μία ρύθμιση, θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη τα εισοδήματα τα δικά του αλλά και των εγγυητών.

  • Η αρχή της μη χειροτέρευσης της θέσης πιστωτή.

Από την ρύθμιση που θα εγκριθεί, ο κάθε πιστωτής δεν θα πρέπει να λαμβάνει λιγότερο ποσό χρημάτων από αυτό που θα λάμβανε στη περίπτωση αναγκαστικής ρευστοποίησης της περιουσίας του οφειλέτη και των εγγυητών του (π.χ. πλειστηριασμός κινητών και ακινήτων).

  • Η σύμμετρη ικανοποίηση πιστωτών.

Το «μοίρασμα» των χρημάτων που θα εισπραχθούν από την ρύθμιση θα πρέπει να είναι ανάλογο με την οφειλή του κάθε πιστωτή (δηλ. Δημόσιο, Ασφαλιστικά ταμεία, Τράπεζες και Διαχειριστές δανείων).

Σημείωση: Οι παραπάνω κανόνες, λαμβάνονται υπόψη από τον ηλεκτρονικό αλγόριθμο που χρησιμοποιείται για να διαμορφωθεί η πρόταση ρύθμισης. Ωστόσο, εάν αυτή η πρόταση γίνει αποδεκτή εξαρτάται από τους συμμετέχοντες πιστωτές και τον οφειλέτη.

Μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας του Εξωδικαστικού Μηχανισμού (δηλαδή την παρέλευση των 2 μηνών από την υποβολή της αίτησης στη ηλεκτρονική πλατφόρμα) συνεχίζεται η νομική προστασία;

Στην περίπτωση που προκύψει ρύθμιση από την διαδικασία του Εξωδικαστικού Μηχανισμού, τότε από την ημερομηνία ισχύος της έγκρισης της σύμβασης αναδιάρθρωσης, ισχύουν τα ακόλουθα ως προς το Δημόσιο και τα Ασφαλιστικά ταμεία (άρθρο 23).

  • «αναστέλλονται η λήψη αναγκαστικών μέτρων και η συνέχιση της διαδικασίας αναγκαστικής εκτέλεσης επί απαιτήσεων, κινητών και ακινήτων κατά του οφειλέτη. Η αναστολή αυτή δεν ισχύει για τις ληξιπρόθεσμες δόσεις της σύμβασης»,
  • «αναστέλλεται η ποινική δίωξη για το αδίκημα του άρθρου 25 του ν. 1882/1990 (Α΄ 43) και αναβάλλεται η εκτέλεση της ποινής που επιβλήθηκε σύμφωνα με το άρθρο αυτό ή, εφόσον άρχισε, η εκτέλεσή της διακόπτεται».
  • «κατά το χρονικό διάστημα ισχύος της σύμβασης αναδιάρθρωσης και υπό την προϋπόθεση ότι:

α) έχει εξοφληθεί τουλάχιστον η πρώτη δόση της ρύθμισης δυνάμει αυτής,

β) έχουν εξοφληθεί ή τακτοποιηθεί με νόμιμο τρόπο, με αναστολή είσπραξης ή ρύθμιση τμηματικής καταβολής οι μη υπαγόμενες στη σύμβαση οφειλές και

γ) έχουν υποβληθεί οι προβλεπόμενες δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος και φόρου προστιθέμενης αξίας, καθώς και η προβλεπόμενη Αναλυτική Περιοδική Δήλωση (Α.Π.Δ.), εντός τριών (3) μηνών από την παρέλευση της προθεσμίας υποβολής τους, μετά από αίτηση του οφειλέτη, η Φορολογική Διοίκηση αποφασίζει ότι οι κατασχέσεις που έχουν επιβληθεί στα χέρια τρίτων σε βάρος του οφειλέτη δεν καταλαμβάνουν μελλοντικές απαιτήσεις. Οι κατασχέσεις στα χέρια τρίτων, που έχουν επιβληθεί αποκλειστικά για οφειλές υπαγόμενες στη σύμβαση, αίρονται μετά από αίτηση του οφειλέτη, εφόσον έχει εξοφληθεί ποσοστό τουλάχιστον εβδομήντα πέντε τοις εκατό (75%) του συνολικού προς καταβολή στο Δημόσιο ποσού της σύμβασης. Στις περιπτώσεις των ανωτέρω εδαφίων, ποσά που έχουν αποδοθεί στο Δημόσιο, δεν επιστρέφονται».

Πότε εγκρίνεται η Σύμβαση Αναδιάρθρωσης των οφειλών;

Όταν με την υποβολή της αίτησης του οφειλέτη η πλειοψηφία των Χρηματοδοτικών φορέων (60% επί του συνόλου των απαιτήσεων τους και 40% των απαιτήσεων με ειδικό προνόμιο) υποβάλουν πρόταση ρύθμισης προς τον Οφειλέτη την οποία ο τελευταίος την κάνει αποδεκτή.