Ενεργειακή Κοινότητα – Εταιρείες Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας 

Ενεργειακή Κοινότητα Νόμος 4513/2018

Με βάση τα οριζόμενα στο Ν.4513/2018 μια ενεργειακή κοινότητα είναι ένας αστικός συνεταιρισμός αποκλειστικού σκοπού με στόχο την προώθηση της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας και της καινοτομίας στον ενεργειακό τομέα, την αντιμετώπιση της ενεργειακής ένδειας και την παραγωγή της ενεργειακής αειφορίας την παραγωγή, αποθήκευση, ιδιοκατανάλωση, διανομή και προμήθεια ενέργειας, την ενίσχυση της ενεργειακής αυτάρκειας και ασφάλειας σε νησιωτικούς δήμους, καθώς και τη βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας στην τελική χρήση σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, μέσω της δραστηριοποίησης στους τομείς των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (Α.Π.Ε.), της Συμπαραγωγής Ηλεκτρισμού και Θερμότητας Υψηλής Απόδοσης (Σ.Η.Θ.Υ.Α.), της ορθολογικής χρήσης ενέργειας, της ενεργειακής αποδοτικότητας, των βιώσιμων μεταφορών, της διαχείρισης της ζήτησης και της παραγωγής, διανομής και προμήθειας ενέργειας.

Συμμετοχή σε Ενεργειακή Κοινότητα: Ποιοί μπορούν να είναι μέλη μιας Ενεργειακής Κοινότητας;

• Φυσικά πρόσωπα
• Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου
• Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου , εκτόςτων οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης α΄ και β΄βαθμού .
• Ο.Τ.Α. α’ βαθμού της ίδιας Περιφέρειας εντός της οποίας βρίσκεται η έδρας της Εν. Κοιν. Ή επιχειρήσεις αυτών
• Ο.Τ.Α. β’ βαθμού της έδρας της Εν. Κοιν.

Κατά τη σύσταση μιας Ενεργειακής Κοινότητας απαιτούνται κατ’ ελάχιστο:

• Πέντε μέλη, αν τα μέλη είναι νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου, φυσικά πρόσωπα ή νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου εκτός των Ο.Τ.Α.
• Τρία μέλη, αν τα μέλη είναι νομικά πρόσωπα (δημοσίου ή ιδιωτικού τομέα) , φυσικά πρόσωπα με την προϋπόθεση τα δυο τουλάχιστον να είναι Ο.Τ.Α.
• Δυο μέλη, αν τα μέλη είναι Ο.Τ.Α. α’ βαθμού νησιωτικών περιοχών με πληθυσμό κάτω από 3.100 κατοίκους.

Σε κάθε περίπτωση, τουλάχιστον το πενήντα τοις εκατό (50%) συν ένα των μελών πρέπει να σχετίζονται με τον τόπο στον οποίο βρίσκεται η έδρα της Ε.Κοιν. και συγκεκριμένα τα φυσικά πρόσωπα μέλη να έχουν πλήρη ή ψιλή κυριότητα ή επικαρπία σε ακίνητο το οποίο βρίσκεται εντός της Περιφέρειας της έδρας της Ε.Κοιν. ή να είναι δημότες δήμου της Περιφέρειας αυτής, ενώ τα νομικά πρόσωπα μέλη να έχουν την έδρα τους εντός της Περιφέρειας της έδρας της Ε.Κοιν..

Οι ενεργειακέ κοινότητες διακρίνονται σε κερδοσκοπικού και μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα.

Οι Εν.Κοιν. μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα έχουν τα εξής χαρακτηριστικά:

α) ελάχιστο αριθμό μελών: 5 (ή 3 αν τα μέλη είναι ΟΤΑ)

β) Δεν διανέμου κέρδη και

γ) Δεν μετατρέπονται σε κερδοσκοπικού χαρακτήρα

Οι Εν. Κοιν. κερδοσκοπικού χαρακτήρα, έχουν τα εξής στοιχεία:

α) Ελάχιστος αριθμός μελών: 15 (50% συν ένα εξ αυτών είναι φυσικά πρόσωπα)

β) Διανέμουν κέρδη (παρ. 4 άρθρου 6) και

γ) Ανώτατο συνεταιριστικό κεφάλαιο 20% (εξαιρούνται οι ΟΤΑ που μπορεί να κατέχουν 50% ή 40%).

Αντικείμενο Δραστηριότητας μιας Ενεργειακής Κοινότητας

Με βάση τα οριζόμενα στο Ν.4513/2018 μια Εν. Κοιν. Πρέπει να ασκεί υποχρεωτικά μια από τις παρακάτω δραστηριότητες :

α) Παραγωγή, αποθήκευση, ιδιοκατανάλωση ή πώληση ηλεκτρικής ή θερμικής ή ψυκτικής ενέργειας από σταθμούς Α.Π.Ε. ή Σ.Η.Θ.Υ.Α. ή Υβριδικούς Σταθμούς εγκατεστημένους εντός της Περιφέρειας που βρίσκεται η έδρα της Ε.Κοιν. ή και εντός όμορης Περιφέρειας για Ε.Κοιν. με έδρα εντός της Περιφέρειας Αττικής,

β) διαχείριση, όπως συλλογή, μεταφορά, επεξεργασία, αποθήκευση ή διάθεση, πρώτης ύλης για την παραγωγή ηλεκτρικής ή θερμικής ή ψυκτικής ενέργειας από βιομάζα ή βιορευστά ή βιοαέριο ή μέσω ενεργειακής αξιοποίησης του βιοαποικοδομήσιμου κλάσματος αστικών αποβλήτων,

γ) προμήθεια για τα μέλη της ενεργειακών προϊόντων, συσκευών και εγκαταστάσεων, με στόχο τη μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης και της χρήσης συμβατικών καυσίμων, καθώς και τη βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας,

δ) προμήθεια για τα μέλη της ηλεκτροκίνητων οχημάτων, υβριδικών ή μη, και εν γένει οχημάτων που χρησιμοποιούν εναλλακτικά καύσιμα,

ε) διανομή ηλεκτρικής ενέργειας εντός της Περιφέρειας που βρίσκεται η έδρα της,

στ) προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας ή φυσικού αερίου προς τελικούς πελάτες, σύμφωνα με το άρθρο 2 του ν. 4001/2011 (Α΄ 179), εντός της Περιφέρειας που βρίσκεται η έδρα της,

ζ) παραγωγή, διανομή και προμήθεια θερμικής ή ψυκτικής ενέργειας εντός της Περιφέρειας που βρίσκεται η έδρα της,

η) διαχείριση της ζήτησης για τη μείωση της τελικής χρήσης της ηλεκτρικής ενέργειας και εκπροσώπηση παραγωγών και καταναλωτών στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας,

θ) ανάπτυξη δικτύου, διαχείριση και εκμετάλλευση υποδομών εναλλακτικών καυσίμων,  ή διαχείριση μέσων βιώσιμων μεταφορών εντός της Περιφέρειας που βρίσκεται η έδρα της Ε.Κοιν.,

ι) εγκατάσταση και λειτουργία μονάδων αφαλάτωσης νερού με χρήση Α.Π.Ε. εντός της Περιφέρειας που βρίσκεται η έδρα της Ε.Κοιν.,

ια) παροχή ενεργειακών υπηρεσιών, σύμφωνα με το άρθρο 10 της Δ6/13280/7.6.2011 (Β΄1228) απόφασης της Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής.

Συμπληρωματικά μπορεί να ασκεί οποιαδήποτε από τις παρακάτω δραστηριότητες :

α) Προσέλκυση κεφαλαίων για την πραγματοποίηση επενδύσεων αξιοποίησης των Α.Π.Ε. ή Σ.Η.Θ.Υ.Α. ή παρεμβάσεων βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης εντός της Περιφέρειας που βρίσκεται η έδρα της Ε.Κοιν.,

β) σύνταξη μελετών αξιοποίησης των Α.Π.Ε. ή της Σ.Η.Θ.Υ.Α. ή υλοποίησης παρεμβάσεων βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης ή παροχή στα μέλη της τεχνικής υποστήριξης στους ανωτέρω τομείς,

γ) διαχείριση ή συμμετοχή σε προγράμματα χρηματοδοτούμενα από εθνικούς πόρους ή πόρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με τους σκοπούς της,

δ) παροχή συμβουλών για τη διαχείριση ή συμμετοχή των μελών της σε προγράμματα χρηματοδοτούμενα από εθνικούς πόρους ή πόρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με τους σκοπούς της,

ε) ενημέρωση, εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο για θέματα ενεργειακής αειφορίας,

στ) δράσεις για την υποστήριξη ευάλωτων καταναλωτών και την αντιμετώπιση της ενεργειακής ένδειας πολιτών που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας, εντός της Περιφέρειας στην οποία βρίσκεται η έδρα της Ε.Κοιν., ανεξάρτητα αν είναι μέλη της Ε.Κοιν., όπως παροχή ή συμψηφισμός ενέργειας, ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών ή άλλες δράσεις που μειώνουν την κατανάλωση της ενέργειας στις κατοικίες των ανωτέρω.

Τρόπος διάθεσης του πλεονάσματος χρήσης.

Με το άρθρο 6 του νόμου ορίζεται ο τρόπος διάθεσης του πλεονάσματος χρήσης. Στο άρθρο αναφέρεται: «1. Από τα πλεονάσματα έκαστης χρήσης της Ε.Κοιν. παρακρατείται τουλάχιστον το δέκα τοις εκατό (10%) για το σχηματισμό του τακτικού αποθεματικού. Η παρακράτηση δεν είναι υποχρεωτική όταν το ύψος του αποθεματικού είναι τουλάχιστον ίσο με το ύψος του συνεταιριστικού κεφαλαίου της Ε.Κοιν..
Τα πλεονάσματα της χρήσης δεν διανέμονται στα μέλη, αλλά παραμένουν στην Ε.Κοιν. υπό τη μορφή αποθεματικών και διατίθενται για τους σκοπούς της με απόφαση της γενικής συνέλευσης.
Ειδικά, για Ε.Κοιν. στις οποίες συμμετέχουν αποκλειστικά Ο.Τ.Α. α΄ ή β΄ βαθμού της Περιφέρειας στην οποία έχει την έδρα της η Ε.Κοιν. και για Ε.Κοιν. που έχουν την έδρα τους σε νησιωτικό δήμο με πληθυσμό κάτω από τρεις χιλιάδες εκατό (3.100) κατοίκους, σύμφωνα με την τελευταία απογραφή, εφόσον συμμετέχει στην Ε.Κοιν. Ο.Τ.Α α΄ ή β΄ βαθμού της Περιφέρειας στην οποία έχει την έδρα της η Ε.Κοιν., μπορεί μέρος ή το σύνολο των πλεονασμάτων χρήσης της Ε.Κοιν. να διατίθεται για δράσεις κοινής ωφέλειας τοπικού χαρακτήρα που σχετίζονται με την επάρκεια και τον ανεφοδιασμό πρώτων υλών, καυσίμων και νερού μετά την παρακράτηση του τακτικού αποθεματικού της παραγράφου 1.
Ε.Κοιν. στις οποίες συμμετέχουν τουλάχιστον δεκαπέντε (15) μέλη ή δέκα (10) προκειμένου για Ε.Κοιν. με έδρα σε νησιωτικό δήμο με πληθυσμό κάτω από τρεις χιλιάδες εκατό (3.100) κατοίκους σύμφωνα με την τελευταία απογραφή, και το 50% συν ένα εξ αυτών είναι φυσικά πρόσωπα, μπορούν να διανέμουν στα μέλη τους τα πλεονάσματα της χρήσης μετά την αφαίρεση του τακτικού αποθεματικού της παραγράφου 1, εφόσον υπάρχει σχετική πρόβλεψη στο καταστατικό. Η προϋπόθεση της πλειοψηφικής συμμετοχής φυσικών προσώπων του προηγούμενου εδαφίου, πρέπει να πληρούται κατά τη σύσταση της Ε.Κοιν. και καθ’ όλη τη διάρκειά της».

Τηρούμενα Λογιστικά Βιβλία μιας Ενεργειακής Κοινότητας- Λογιστική παρακολούθηση

Με βάση τα οριζόμενα στην κείμενη νομοθεσία, μια Εν. Κοιν. δημοσιεύει στο ΓΕΜΗ με προθεσμία ενός μήνα από τη Γενική Συνέλευση την έκθεση του Διοικητικού Συμβουλίου, τον ισολογισμό και την κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσης.

Μια Εν. Κοιν. (Ενεργειακή Κοινότητα)  λοιπόν, έχοντας την υποχρέωση να δημοσιεύει πλήρεις οικονομικές καταστάσεις, θα πρέπει να τηρεί διπλογραφικά βιβλία, όχι τόσο γιατί το επιβάλλει ο νόμος (για κύκλο εργασιών μέχρι 1.500.000,00€ μπορεί να τηρεί και απλογραφικά) αλλά γιατί, όπως έχει αποφανθεί και το ΣΛΟΤ με αποφάσεις του (ΑΠ 1092/2018) & ΣΛΟΤ 1270/2019, από την τήρηση απλογραφικού λογιστικού συστήματος δεν είναι πρακτικά εφικτό να καταρτιστεί μια αξιόπιστη πλήρης σειρά χρηματοοικονομικών καταστάσεων.

Κατά συνέπεια, από τη στιγμή που ο νόμος ζητά τη δημοσίευση πλήρης σειράς χρηματοοικονομικών καταστάσεων, θα πρέπει ο συνεταιρισμός να τηρεί διπλογραφικά βιβλία.

 Από τη φορΔεν έχουν κοινοποιηθεί οδηγίες για τον τρόπο συμψηφισμού της ηλεκτρικής ενέργειας που καταναλώνεται από τα μέλη με την παραγόμενη από την Εν.Κοιν., όπως για παράδειγμα αν και πως τιμολογείται, εκκαθαρίζεται.ολογική Διοίκηση δεν έχουν κοινοποιηθεί οδηγίες για την φορολογική αντιμετώπιση των πράξεων που διενεργούν οι Ενεργειακές Κοινότητες, ούτε για τον χειρισμό και τη φορολογική αντιμετώπιση της συμψηφιζόμενης ενέργειας για λογαριασμό των μελών.

Η εκτίμησή μας είναι ότι, η ενεργειακή κοινότητα κερδοσκοπικού χαρακτήρα φορολογείται με τον οικείο συντελεστή. Το πλεόνασμα προκύπτει μετά τον εικονικό ενεργειακό συμψηφισμό, βάσει των εκκαθαρίσεων της ΔΕΔΔΗΕ και την έκπτωση των  λειτουργικών δαπανών της Εν. Κοιν.

Η διανομή κερδών που διενεργείται βάσει των διατάξεων της παρ. 4 του άρθρου 6  του νόμου 4513/2018, υπόκειται σε παρακράτηση φόρου μερισμάτων (άρθρο 62 ΚΦΔ), εκτός και αν συντρέχουν οι προϋποθέσεις του άρθρου 63 του ΚΦΔ.

Στο γραφείο μας, έχοντας μελετήσει σε βάθος τη λειτουργία των εταιρειών που ασχολούνται με τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, είμαστε σε θέση να παρέχουμε στους ενδιαφερόμενους πλήρεις υποστηρικτικές υπηρεσίες για τη σύσταση και λειτουργία Ενεργειακής Κοινότητας.